Kuikens kweken: hoe ga je te werk?
Hou jij van kleine pluizenbolletjes die jouw tuin opvrolijken met hun enthousiaste gepiep? Dan lees je hier alvast hoe je kuikens kan kweken. Ontdek het volledige abc van ei tot kip en kom meer te weten over kuikens verzorgen.
Jouw tuinvrienden voelen zich kiplekker met de juiste producten!
Klik door naar volgend onderdeel van dit artikel:
- Waarom kuikens kweken?
- Kan je zelf kuikens uitbroeden?
- Met welke kippen kweek je het best?
- Hoe verzorg je een broedende kip?
- Wat is gewenst en ongewenst broeds?
- Wat doe je als de kuikens opgroeien zonder moeder?
- Wat doe je met bevruchte eieren?
- Wanneer komen eieren van kippen uit?
- Hoe verzorg je kuikens?
Waarom kuikens kweken?
Van ei tot kuiken: een kip is in elke levensfase een fijn dier om in je tuin te hebben. Zo trakteren legkippen je wekelijks op een paar eitjes en brengen kleine kuikentjes wat animo in het kippenhok. Denk je eraan om kuikens te kweken, omdat je het mooie beestjes vindt of omdat je een bepaald ras in stand wil houden?
Het is een leuke hobby om zelf eieren uit te broeden. Soms is het een relatief lang proces dat je geduld op de proef stelt. Als je er wat tijd aan spendeert, word je natuurlijk wel beloond met schattige kuikentjes die je vervolgens naar hartenlust kan verzorgen.
- Je moet je kuikens extra goed verzorgen, omdat ze nog klein en kwetsbaar zijn.
- Niet elk kuikentje is even levensvatbaar en niet alle bevruchte eieren komen uit.
- Uit de helft van de uitgebroede eieren komt een haantje en meerdere hanen verstoren een goede hiërarchie ('de pikorde') in de groep ('de toom').
- De toom groeit waardoor je meer ruimte per kip nodig hebt.
Kan je zelf eieren uitbroeden?
Het is prima mogelijk om zelf eieren uit te broeden en kuikens te kweken. Je bent dan wel verantwoordelijk voor het hele proces – van ei tot kuiken. Er zijn meerdere zaken waar je rekening mee houdt die jou de grootste kans op slagen bieden.
- Kuikentjes van kippen hebben warmte nodig om te groeien. Het is om die reden aangeraden om in de lente of zomer de eieren uit te broeden.
- Tussen februari en mei vind je doorgaans de meeste bevruchte eieren terug in het kippenhok, maar het is in principe het hele jaar door mogelijk om kuikens te kweken.
- Je broedt de eieren uit met een broedmachine of met een andere hen.
- Sommige kippenrassen worden sneller broeds dan andere – bepaalde rassen zijn dus meer geschikt voor het surrogaatmoederschap dan andere.
Met welke kippen kweek je het best?
Sommige kippenrassen worden sneller broeds dan andere. Een kip is broeds als ze steeds op haar legnest zit om eieren uit te broeden. Hoe warmer het is, hoe groter de kans dat je kip broedt.
Met welke kippenrassen is het gemakkelijk om kuikens te kweken?
- Het zijdehoen
- De cochin(kriel)
- De wyandotte(kriel)
- De Sussex
- De Orpington
- De Australorp
- De araucana
Met welke kippenrassen heb je wat meer geduld nodig om kuikens te kweken?
- De leghorn
- De klassieke leghybride
- Landhoenders
Hoe verzorg je een broedende kip?
Een broedende kip verbruikt veel van haar energie om haar bevruchte eieren warm te houden. De broedperiode duurt zo’n 3 weken. Het belangrijkste is om je kip een goed en comfortabel leghok te geven en voldoende voedsel en water te voorzien. Wat doe je nog meer om je broedende kip een duwtje in de rug te geven?
- Zet het voeder- en drinkbakje een paar meter van het legnest zodat de kip uit haar legkastje moet om te eten en te drinken. Zo krijgt ze dagelijks toch een beetje beweging.
- Geef wat extra krachtvoeding en een goede snack om een energietekort op te vangen.
- Controleer steeds of de moederkip voldoende eet en drinkt.
- Je kip maakt meer van het hormoon prolactine aan als ze broeds is. Om dit te bevorderen, leg je kalkeieren in de legnesten of zorg je ervoor dat je kippen van elkaar zien dat ze broeds zijn. Dit stimuleert de aanmaak van het broedhormoon.
- Kippen hebben soms door wanneer er leven in het ei zit en wanneer niet. Ze duwt de onbevruchte eitjes uit het leghok. Haal de eieren meteen weg als je dit opmerkt.
- Bespuit de eieren regelmatig met wat water of leg een lichtvochtige graszode of handdoek onder het nestmateriaal. Zo drogen de eitjes niet uit.
- Maak de eitjes rond de 18de dag extra nat zodat de kuikens de schalen gemakkelijker breken.
Sommige kippen nemen hun taak als moederkloek erg serieus en verlaten hun legnest niet meer om te eten, te drinken en hun behoefte te doen. Haal de hen in dat geval 2 keer per dag van het legnest en sluit het gedurende een halfuurtje af. Voed de moederkloek in de kippenren en laat haar even rondscharrelen met de toom.
Een greep uit onze verschillende soorten voeding en aanvullende snacks voor kippen
Wil je kuikens kweken, maar weet je niet hoe je bevruchte eieren nu precies herkent? En hoe zien afwijkende eieren er eigenlijk uit? Je vindt het antwoord op al jouw vragen terug in onze complete gids over eieren.
Wat is gewenst en ongewenst broeds?
Van ei tot kuiken? Niet altijd! Soms zijn kippen ongewenst broeds. Je kip broedt dan op onbevruchte eieren. Ze verbruikt hierdoor zodanig veel energie dat ze kan sterven door uitputting. De broedsheid houdt dan langer aan dan de gangbare periode van 3 weken. Als je kip gewenst broeds is, zit ze op bevruchte eieren van kuikentjes die je met open armen verwelkomt in het kippenhok.
Je herkent bevruchte eieren door een zaklamp tegen de schaal te houden. Heb je een kip in het hok die langer dan 3 weken broedt of een hen die op eitjes zit zonder dat er een haan aanwezig is in de toom? Dan is je kip hoogstwaarschijnlijk ongewenst broeds. Hoe herken je broedsheid bij kippen?
- Ze maakt kloekende geluiden.
- Ze gedraagt zich agressief als je de eieren wil aanraken of dicht bij het legnest komt.
- Ze zet haar veren rechtop, blaast of pikt.
- Ze laat haar vleugels naar beneden hangen.
- Ze heeft een kale plek op de borst om haar eieren warm te houden.
- Ze spendeert erg veel tijd in het legnest.
- Ze legt geen eieren meer.
- Ze mengt zich niet meer in de toom.
- Ze heeft een blekere kam, zo maakt ze zich minder aantrekkelijk voor een haan die met haar wil paren. Ze wil zich namelijk de hele tijd concentreren op de eieren.
In sommige gevallen is het gevaarlijk als je kip ongewenst broeds is. Het is mogelijk dat de hen zich op een bepaald moment doodbroedt. De eieren weghalen helpt soms, maar de kans bestaat dat ze blijft doorbroeden. Wat doe je nog meer met een kip die ongewenst broeds is en hoe hou je het diervriendelijk?
- Haal de kip regelmatig van het legnest en sluit het nest af.
- Plaats het hokje op een koudere plek met een vrije windcirculatie.
- Laat het deksel van het hokje openstaan.
- Leg spullen, zoals houten balkjes, onder het nestmateriaal van het legnest zodat je kip niet comfortabel zit.
Wat doe je als de kuikens opgroeien zonder moeder?
Je hoopt natuurlijk dat het niet gebeurt, maar het valt weleens voor dat een moederkip sterft. Het is natuurlijk ook goed mogelijk dat je bevruchte eitjes heb aangeschaft zonder moederkloek. Ga in zulke gevallen eerst op zoek naar een pleegmoeder, het best bij je eigen kippen. Als je die niet vindt, breng je de kleintjes met de hand groot.
Regel een warm opfok- oftewel kuikenhok voor de pasgeboren kuikens, bijvoorbeeld van glas. De kuikens zijn na 6 maanden volwassen en mogen dan hun speciale hok verlaten en zich in de toom te mengen. Lees de tips door over kippen aan elkaar voorstellen.
- Ideale afmetingen voor 10 kuikens van gemiddelde grootte: 120 x 60 x 40 cm.
- Ideale bodembedekking : zaagsel en hennepvezel.
- Plaats daar een afneembaar deksel op met gaten erin voor de frisse lucht.
- Zorg voor een voeder- en drinkbakje in de juiste maat.
- Hang 1 of 2 warmtelampen boven het kastje. Kuikens kunnen absoluut niet zonder warmte en hebben het nodig om flink te groeien.
Hoe ouder de kuikens worden, hoe minder warmte ze nodig hebben:
- 1e week: 30-35 °C
- 2e week: 25-30 °C
- 3e week: 20-25 °C
- Vanaf de 4e week: 18 °C
Als de kuikens opgroeien zonder moeder, is het warm aanbevolen om een ‘kunstmoeder’ in te schakelen.
De Aveve Warmteplaat voor kuikens geeft de warmte die kuikens normaal bij de moederkloek vinden. Doordat de plaat enkel warmte geeft en geen licht uitstoot, blijft het natuurlijke dag- en nachtritme behouden.
Wat doe je met bevruchte eieren?
Bevruchte eieren laat je het best aan de moederkloek over. Wil je kuikens kweken zonder een moederhen en de bevruchte eieren in een broedmachine laten uitkomen? Dan hou je met enkele zaken rekening.
- Het is belangrijk dat de eieren na de leg zo snel mogelijk uitgebroed worden. De levensvatbaarheid van de embryo’s neemt namelijk af.
- De eieren moeten 2 keer per dag omgedraaid worden zodat de dooier zweeft. Bij sommige broedmachines moet je dit zelf doen, maar andere draaien de eieren automatisch om.
- De temperatuur en de luchtvochtigheid zijn erg belangrijk. De ideale temperatuur van het broedproces is zo’n 38 °C. De luchtvochtigheid moet de eerste weken rond de 50 à 55% zitten. Op de 18de dag drijf je de luchtvochtigheid op naar 70%.
- Keer de eieren na de 19de dag niet meer om.
- Je verwarmt de eieren gedurende 21 dagen voordat de kuikens uitkomen. Soms komen de eieren al eerder uit en in andere gevallen duurt het een paar dagen langer.
- Kuikens hebben wel wat energie nodig om het ei te breken. Soms breken ze al een klein stukje schaal open en rusten ze daarna even uit alvorens ze de rest openbreken.
- Laat het kuikentje zelf uit het ei komen en grijp pas in als je merkt dat het kuikentje zich op geen enkele andere manier kan bevrijden.
- Verzorg je kuikentjes extra goed om ze een vlotte start te geven in het leven.
Onze selectie kweekmateriaal om zelf kuikens te kweken van ei tot kip vind je in onze winkels.
Wil je bevruchte eieren laten uitkomen door ze te laten uitbroeden door een hen? Controleer dan eerst of de hen broeds is door een paar dagen kalkeieren in het legkastje te leggen. Blijft je hen erop zitten? Verwissel de kalkeieren dan in voor de bevruchte exemplaren.
Wanneer komen eieren van kippen uit?
Het duurt ongeveer 21 dagen tot eieren van kippen uitkomen. De kuikens breken volledig zelfstandig de schaal open met hun eitand, een soort knobbeltje op de snavel, die erna weer verdwijnt. Het is belangrijk om de kuikens hun gang te laten gaan en alleen te helpen als dat echt nodig is.
- Kuikens maken eerst een gaatje in de schaal. Dit proces duurt doorgaans zo’n 8 tot 18 uur. Het kuiken in de schaal is nog steeds een embryo en moet nog verder groeien. Het kleintje haalt de laatste voedingsstoffen uit de dooier en de longen passen zich aan.
- De kuikens draaien rond in de schaal om ‘m volledig te breken. Dit duurt ongeveer een halfuur, maar het kan ook langer zijn.
- Grijp alleen is als je merkt dat het je kuikentje écht niet lukt om zichzelf te bevrijden. De schaal is mogelijks te dik of het kuikentje heeft niet genoeg energie om de schaal te breken.
Een dag of 2 voordat de eieren uitkomen, hoor je de kuikentjes alvast zachtjes piepen in hun schalen. Laat de kuikens nog 12 - 18 uur opdrogen in de broedmachine en haal ze er vervolgens uit. Wacht wel tot alle kuikens uit het ei gekomen zijn zodat je ze niet te veel stoort. Haal de schalen pas weg als je alle kuikentjes uit de broedmachine haalt.
Kuikens kunnen doorgaans 3 dagen zonder water en voer, maar het is aangeraden om hen op de eerste dag al meteen wat te voeren.
Hoe verzorg je kuikens?
Het is nodig om je kuikens extra te verzorgen. Ze zijn vatbaarder voor ziektes en hebben hun lichaamstemperatuur minder goed onder controle dan volwassen kippen. Daarom is het heel belangrijk dat de moeder en haar kuikens in een ruimte zitten waar ze niet uit klimmen.
- Als een kuiken niet meer bij de moederkip is, kan het diertje sterven aan onderkoeling. Maak voor moederloze kuikens een kuikenhok dat je warm houdt met warmtelampen en een warmteplaat. Kuikens hebben de eerste weken erg veel nood aan een warme omgeving.
- Maak een apart plekje in de kippenren voor de moederkip en de kuikens. Zorg voor een eigen nachthok (zonder zitstok) en een voeder- en drinkbakje. Zo kan de toom alvast wennen aan de nieuwe bewoners, maar blijven ze op een veilige afstand van elkaar. Pas na 3-4 weken laat je de moederkloek en haar kroost voorzichtig in het kippenhok.
In principe zorgt een moederkloek zelf heel goed voor haar jongen en hoef je niet in te grijpen. Maar soms worden haar kuikens toch ziek. Wanneer je merkt dat 1 van hen wegkruipt, lusteloos is of achterblijft in de groei, schakel je de veearts in.
Zorg voor een schoon en tochtvrij hok met genoeg vers drinkwater en kwalitatieve voeding. Laat de rest gerust over aan de moederkip.
