De standplaats van je kruiden: binnen en buiten
Kruiden ontwikkelen alleen aromatische (smaak)stoffen als ze op de juiste plek staan. Wij geven je wat tips voor de ideale standplaats voor kruiden, zowel voor binnen als voor buiten.
Hou je kruidentuintje gemakkelijk groen en fris!
Klik door naar volgend onderdeel van dit artikel:
Standplaats van kruiden buiten
De meeste kruiden houden van een zonnige en droge standplaats. Niet zo gek als je bedenkt dat veel kruiden afkomstig zijn uit warme zuiderse landen. Door de zon ontwikkelen de kruiden een sterke smaak en een vol aroma. Een droog plekje voorkomt dat je kruiden verdrinken of dat de wortels rotten.
- De grond mag niet te nat en niet te voedzaam zijn, zeker niet als je mediterrane kruiden als tijm, rozemarijn en oregano wilt kweken. Zulke kruiden zijn namelijk aangepast aan een droge grond met weinig voedingsstoffen.
- Plaats je kruiden idealiter onder een afdakje, in een serre of in een kweekbak om te voorkomen dat de grond te nat wordt. Heb je geen beschutting? Ga dan voor kruiden in potten met drainagegaten zodat het water toch voldoende wegloopt.
- Wil je toch op vochtige tuingrond een kruidentuin aanleggen? Maak dan een verhoogd bed waarop je luchtige tuingrond aanbrengt. Kruiden die tegen meer vocht kunnen, zijn onder andere munt, zuring en lavas.
- Af en toe wat meststof is voldoende – maximaal 1 keer per maand in de lente en zomer. Met een speciale kruidenmeststof (die ook vaak geschikt is voor groenten en fruit) krijgen je kruiden alles wat ze nodig hebben en hoef je er verder (bijna) niet naar om te kijken. Je kan ook vloeibare meststof toevoegen aan het water dat je geeft.
- Ga voor kruidenplantjes die gekweekt zijn voor een kruidentuin buiten en niet voor de vensterbank. In de supermarkt vind je kruidenplantjes terug die bedoeld zijn voor onmiddellijke consumptie waardoor ze niet zijn afgehard om buiten op te kweken.
- Kies voor kwalitatieve kruidenplantjes uit je Aveve-winkel. Ze komen uit kassen of de buitenteelt en kregen wat langer de tijd om zich te ontwikkelen. Kom langs in je Aveve-winkel om het aanbod te bekijken.
Een zonnige en beschutte standplaats is dus favoriet. Het best creëer je een kruidentuin tegen een muur die op het zuiden gericht is. Heb je geen muren of afrasteringen (idealiter met een afdakje) op een plekje in het zuiden? Maak dan zelf een speelse schutting van bijvoorbeeld wilgentakken of kweek je kruiden in potten, bakken of in een kweekbak. Ook een balkon op het zuiden is een ideale standplaats voor kruiden.
Hou ook steeds rekening met de indeling van je kruidentuin. Zo is munt bijvoorbeeld een plant die snel overwoekert. Oregano is ook zo’n kruipplant die in een mum van tijd je hele tuintje overneemt. Let dus op als je verschillende kruidensoorten in 1 bak of op een dichte plaats bijeen plant.
Kruiden binnen kweken
Het is een heel goed idee om kruiden binnen te kweken of te houden, omdat je meer controle hebt over zonlicht, de temperatuur en de hoeveelheid water die je plantjes krijgen. Kruiden houden namelijk van een stabiele temperatuur en van de juiste hoeveelheid water. De ideale standplaats voor kruiden binnen is bijvoorbeeld in de keuken, op de vensterbank of in je veranda.
Nog een paar tips om je kruiden binnen te houden:
- Hou je kruidenplantjes goed in de gaten, zeker de eerste dagen. Als je plantjes plots beginnen hangen of de blaadjes bruin en geel kleuren, is het nodig om ze te verzetten. Ga voor een plekje met minder direct zonlicht, bijvoorbeeld. Kruiden zoals bieslook, kervel, peterselie en munt hebben het liefst een plekje in de halfschaduw.
- Controleer ook even of je kruiden niet te droog of te nat staan. Het is belangrijk dat er geen water in de sierpot blijft staan zodat de wortels gezond blijven.
- Zet je kruiden niet te dicht bij een verwarmingselement zodat de plantjes niet uitdrogen.
- Planten met zachte blaadjes en flexibele stelen haal je best tussen oktober en april naar binnen om te overwinteren. Je kan de planten ook afdekken met een winterbeschermhoes.
Sommige kruiden zijn helaas niet winterhard in ons klimaat en haal je het liefst met pot en al naar binnen. Zo blijven de plantjes gezond. In een zachte winter heb je soms geluk met een goede mulchlaag, maar er is helaas geen garantie. Je kan je planten wel steeds afdekken met een wintervlies.
Kruiden die je het best binnen laat overwinteren, zijn:
- laurier
- griekse oregano
- mirte
Alle kruiden in potten kunnen in principe bevriezen. We raden je aan om de potten binnen te laten overwinteren. De winterhardheid geldt enkel in volle grond. In potten en bakken hangt het af van de temperatuurdaling en het water dat weg kan of niet. Als het water in de pot bevriest, bevriezen ook de wortels en overleeft je plantje het niet.
De standplaats van populaire kruidensoorten
De verschillende soorten kruiden hebben soms een verschillende aanpak qua verzorging nodig. Daarom is de standplaats van je kruidenplantjes afhankelijk van de soort die je in huis of in de tuin haalt. Wij zetten de standplaats van enkele populaire kruiden voor je op een rijtje.
- Rozemarijn standplaats: het meditterane kruid staat het liefst op een plekje in de volle zon. De plant groeit in vertakte bundels. Als de plant de winter doorkomt op een niet-drassige grond en vervolgens in de zon staat, kan hij fors uitgroeien. Plant rozemarijn daarom het best in een aparte bak zodat ‘ie veel ruimte heeft.
- Bieslook standplaats: dit groene kruid verkiest een plekje in de zon of in de halfschaduw. Haal bieslook naar binnen in de winter of dek de plant af met een plantenhoes.
- Citroenmelisse standplaats: citroenmelisse verkiest een beschut plekje in de zon, maar de plant kan ook in de halfschaduw. De plant wordt ongeveer 1 meter en breidt zich sterk uit. De plant kan niet tegen veel wind en heeft dus een beschut plekje nodig om goed te groeien. Dek citroenmelisse in koude winters af of haal je citroenmelisse naar binnen. Je geniet jaarlijks van citroenmelisse als de plant buitenstaat.
- Munt standplaats: deze meerjarige winterharde plant breidt zich enorm snel uit via z’n sterke wortels. Je plaatst munt dus het best apart (in bakken of potten) om de plant in toom te houden. Munt verkiest een plaatsje in de halfschaduw of in de volle zon. Bovendien houdt de plant, in tegenstelling tot andere soorten kruiden, van een bodem die wat rijker is aan voedingsstoffen.
- Tijm standplaats: dit plantje gedijt alleen goed op een zonnige plek. Het is bovendien een winterharde plant die tegen de kou kan. Tijmplantjes in pot hebben wat extra voeding nodig in tegenstelling tot tijm in volle grond.
De indeling van je kruidentuin
Wil je een kruidentuin aanleggen? Let dan op waar je de kruiden zaait of plant. Houd vooral rekening met hoogopschietende en laagblijvende kruiden.
- Heb je een kruidentuin tegen een schutting of een muur? Zet dan de kruiden die hoog kunnen worden, zoals bieslook en rozemarijn, achteraan. Bij een vrij liggend perkje zet je de hoge kruiden juist in het midden voor het beste effect en genoeg zonlicht voor elke plant.
- Laagblijvende eenjarige kruiden plant je vooraan. Zo geef je alle kruiden de ruimte en krijgen ze genoeg zonlicht.
- Let op met woekeraars, zoals munt en citroenmelisse, die je kruidentuintje overnemen.
- Niet alle kruiden kunnen zomaar naast elkaar. Zo is het mogelijk dat dille en venkel met elkaar kruisen. De kruidenplantjes hebben door de onderlinge kruising minder smaak.
- De meeste kruiden nemen niet veel plaats in beslag. In een kruidentuin van ongeveer 3 x 4 m is plaats voor wel zeventig kruidenplanten. Let wel op met woekerkruiden, zoals munt.
- Ook leuk: een hangend kruidentuintje of een pottenkruidentuin. Ook deze manden of potten geef je het best een zonnige en beschutte plek.
Nuttige insecten aantrekken
Door de aromatische geuren lokken kruiden veel nuttige insecten, zoals vlinders en bijen. Vooral bloeiende kruiden trekken hommels en bijen aan die op hun beurt zorgen voor de bestuiving van fruitbomen. Zet dus gerust wat kruiden in de moestuin of plant wat rijtjes basilicum, dille, komkommerkruid, peterselie en tijm dichtbij je fruittuin.
Salie is ook een hele goede plant voor de moestuin omdat de sterke geur schadelijke insecten op afstand houdt. Een fijne buurplant voor veel groentjes dus. Zet ook eens wat heerlijk geurende kruiden dichtbij het terras en natuurlijk ook dicht bij je keuken. Lavendel, citroenmelisse, rozemarijn, salie, tijm en groene munt zijn echte geurtoppers.
