De geboorte van een lam

De geboorte van een lam bestaat uit vier fasen: voorbereidingsfase, ontsluitingsfase, uitdrijvingsfase en nageboortefase. De fasen zijn te herkennen aan het bijbehorende gedrag.

Wat gebeurt er tijdens de voorbereidingsfase?

Zo herken je dat je ooi aan haar voorbereidingsfase is begonnen:

Ze stopt met grazen en uiteindelijk ook met herkauwen.
Ze is onrustig en zondert zich af om een geschikte werpplek te zoeken.
Ze loopt rondjes en gaat een paar keer liggen om vervolgens weer op te staan.
Ze krabt met de voorpoten over de grond.
Ze likt langs haar lippen.
Mogelijk jaagt ze andere schapen weg.

Daarnaast zie je dat de uier en de kling opzwellen. Haar uierhuid is glanzend, rozerood en haar spenen staan gespannen. De geboorte volgt dan meestal binnen 36 uur.

Wat gebeurt er tijdens de ontsluitingsfase?

De baarmoedermond verwijdt tijdens de ontsluitingsfase. Je ooi is onrustig en verliest kleine beetjes urine. Bij sommige schapen komt er in deze fase al wat melk uit de uier. Met de eerste weeën komen de vruchtblazen in de geboorteweg. Als de ooi de waterblaas eruit geperst heeft, is de ontsluitingsfase voorbij. Er is nu ruimte genoeg voor de geboorte van het lam. Het uitdrijven van de blaas duurt meestal niet langer dan drie uur.

Wat gebeurt er tijdens de uitdrijvingsfase?

Wanneer de waterblaas eruit is, begint de uitdrijvingsfase: de geboorte van het lam. De ooi heeft genoeg buikpers om de pootjes eruit te duwen. Bij een normale ligging zie je eerst de twee pootjes, met het kopje erbovenop, naar buiten komen. Binnen twee uur moet je schaap hebben gelammerd. Als het lam geboren is, volgt de uitdrijving van een eventueel volgend lam na ongeveer een uur. Grijp niet te vroeg in bij een geboorte. Dat geeft je schaap stress waardoor de worp juist langer duurt. Schakel de hulp in van een dierenarts als:

de weeën wegvallen.
er een uur na het uitdrijven van de waterblaas nog geen lammetje zichtbaar is.
een jong in een afwijkende geboortehouding ligt.
de ooi uitgeput raakt of onverklaarbare pijn laat zien.

Wat gebeurt er tijdens de nageboortefase?

Twee uur na het lammeren moet de nageboorte volledig uit de ooi zijn. Duurt het langer of blijft er iets achter, roep dan de dierenarts erbij. Achtergebleven resten in de baarmoeder veroorzaken soms baarmoederontsteking. De veearts verwijdert ze daarom altijd. Als er toch een ontsteking ontstaat, behandelt hij die met antibiotica.

Wanneer ontstaan er geboorteproblemen?

Problemen tijdens de geboorte ontstaan bijvoorbeeld door:

afwijkende geboortehoudingen
een te groot of te zwaar lam
onvoldoende ontsluiting
een lam dat in de buik is overleden

Vraag bij problemen best hulp aan ervaren schapenverlossers of de dierenarts.

Wat zijn afwijkende geboortehoudingen?

In 90% van de gevallen ligt een lam in de juiste kopligging. Bij de 10% met een afwijkende houding moet je een lam eerst goed leggen. Afwijkende liggingen zijn bijvoorbeeld:

Stuitligging: de achterpootjes liggen richting het geboortekanaal.
Teruggeslagen kop: de voorpootjes liggen goed, maar het kopje is naar achter geslagen.
De pootjes liggen in verschillende richtingen: één voorpootje ligt bijvoorbeeld naar voren terwijl het andere naar achteren gericht is.

Het goed leggen moet voorzichtig gebeuren omdat de baarmoederwand heel dun en kwetsbaar is. Heb je daar geen ervaring mee? Schakel dan professionele hulp in en wacht daar zeker niet te lang mee.